Umowa zlecenie i umowa o pracę to dwie różne formy zatrudnienia, które mają swoje unikalne cechy i mogą być odpowiednie w różnych sytuacjach zawodowych. Czym się różnią? Którą z nich wybrać i dlaczego? Sprawdźmy to!

Co to jest umowa zlecenie?

Umowa zlecenie to umowa cywilnoprawna, w ramach której zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonego zadania dla zleceniodawcy.  Może być zawarta na piśmie lub ustnie i może być wypowiedziana w każdej chwili. Charakteryzuje się następującymi cechami:

• Zleceniobiorca nie jest związany stałym miejscem ani czasem pracy i nie podlega kontroli pracodawcy jak w przypadku umowy o pracę,
• Umowa zlecenie nie gwarantuje  praw pracowniczych jak umowa o pracę (np. płatnego urlopu, ochrony przed zwolnieniem),
• Zleceniobiorca może samodzielnie odprowadzać niektóre składki i podatki,  jeżeli umowa tak stanowi,
• Ta forma umowy jest często stosowana w przypadku krótkoterminowych projektów lub dorywczych prac.

Umowa o pracę — co warto wiedzieć?

Umowa o pracę to formalna umowa stosunku pracy między pracodawcą a pracownikiem, która reguluje warunki zatrudnienia. Określa wysokość wynagrodzenia i sposób jego wypłaty. Zawiera informacje o wymiarze czasu pracy,  harmonogramie i określa termin, w którym może zostać rozwiązana. Gwarantuje pełne prawa pracownicze, takie jak płatny urlop, ochrona przed zwolnieniem z dnia na dzień, świadczenia zdrowotne i emerytalne, gwarantuje okresy wypowiedzenia. Może zawierać okres próbny, który pozwala zarówno pracodawcy, jak i pracownikowi ocenić, czy współpraca będzie dla nich odpowiednia. Umowa o pracę może być zawarta na zastępstwo, na czas określony lub nieokreślony.

Prawa i obowiązki — jak różnią się w umowie zlecenia i umowie o pracę?

Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę mają prawo do płatnego urlopu, są chronione przed zwolnieniem, np. w przypadku gdy brakuje im przynajmniej 4 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego lub przebywając na urlopie macierzyńskim. Co więcej, umowa o pracę jest swego rodzaju gwarantem stabilności i pewność, że za wykonaną pracę co miesiąc zostanie wypłaconego określone wynagrodzenie, a w przypadku konieczności zostaną wypłacone świadczenia zdrowotne i emerytalne. Pracujący na umowie o pracę mają określone godziny pracy i miejsce wykonywania obowiązków. Z kolei w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia, zleceniobiorca ma większą swobodę w wykonywaniu zadań, przy czym nie ma gwarancji stabilności oraz zapewnienia odpowiednich świadczeń i pełnej ochrony prawnej pracownika (chyba że zostanie to wynegocjowane indywidualnie na etapie tworzenia umowy).

Świadczenia w razie choroby i urlopu w obu typach umów

W przeciwieństwie do osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, zleceniobiorcy nie mają prawa do płatnego urlopu wypoczynkowego, o ile w umowie nie został wynegocjowany odmienny zapis. W przypadku umowy o pracę, pracodawca i pracownik odprowadzają składki na ubezpieczenie rentowe, emerytalne, zdrowotne, chorobowe i wypadkowe. Dzięki temu pracownik ma prawo skorzystać ze zwolnienia lekarskiego w przypadku niezdolności do pracy z powodu choroby i pobierania zasiłku z tego tytułu w wysokości 80% wynagrodzenia. Co więcej, umowa o pracę daje prawo do skorzystania z płatnego urlopu wypoczynkowego, macierzyńskiego i wychowawczego. Zatrudnieni na podstawie umowy zlecenia opłacają tylko składki zdrowotną, wypadkową, rentową i emerytalną. Składka chorobowa jest dobrowolna, co oznacza, że jeśli zleceniobiorca nie będzie jej opłacał, w przypadku choroby nie uzyska zasiłku chorobowego.

Umowa zlecenie czy umowa o pracę — co wybrać?

W wyborze między umową o pracę a umową zlecenie nie ma jedynej słusznej decyzji. To, jaka forma zatrudnienia sprawdzi się właśnie dla Ciebie, zależy od indywidualnej sytuacji i aktualnych potrzeb. To, co warto wziąć pod uwagę podczas wyboru między umową o pracę a umową zlecenia to przede wszystkim:

• znaczenie stabilności zatrudnienia i praw pracowniczych,
• możliwość korzystania ze świadczeń społecznych,
• elastyczność czasu i miejsca pracy,
• automatyczne lub samodzielne płacenie podatków i regulowanie obowiązkowych oraz dobrowolnych składek do ZUS,
• znaczenie jasno określonej ścieżki kariery zawodowej,
• ochrona w razie choroby, wypadku lub trudnej sytuacji życiowej.

Przeczytaj więcej: 

Umowa zlecenia — stawka godzinowa w 2023 roku

Zakończenie współpracy — procedury wypowiedzenia umowy zlecenia i umowy o pracę

Rozwiązanie umowy o pracę — zasady

W przypadku umowy o pracę istnieje konkretny okres wypowiedzenia, który zależy od długości zatrudnienia u danego pracodawcy. Może to być od 3 dni do 3 miesięcy. Wypowiedzenie musi być złożone na piśmie i zawierać konkretne powody oraz datę zakończenia współpracy. W ramach umowy o pracę istnieją pewne sytuacje, w których pracownik jest chroniony przed zwolnieniem, np. podczas ciąży czy urlopu macierzyńskiego. W niektórych przypadkach pracownik może być uprawniony do odszkodowania za bezpodstawne zwolnienie. W przypadku zwolnienia grupowego lub z przyczyn pracodawcy pracownik może być uprawniony do odprawy. Po zakończeniu każdej umowy o pracę, pracownik musi otrzymać świadectwo pracy, informację o przechowywaniu dokumentacji zatrudnienia. Pracodawca wypłaca też ekwiwalent za niewykorzystany urlop.

Zakończenie współpracy w ramach umowy zlecenia

W przypadku umowy zlecenia okres wypowiedzenia może być zdefiniowany w umowie lub, jeśli nie jest określony,  strony same ustalają, czy i jaki okres wypowiedzenia będzie obowiązywać. Wypowiedzenie może, ale nie musi, być złożone na piśmie. Warto jednak zachować pisemną formę dla celów dowodowych. W przeciwieństwie do umowy o pracę, w umowie zlecenie nie jest wymagane podawanie konkretnych powodów wypowiedzenia. Nie ma także dodatkowej ochrony przed zwolnieniem oraz prawa do odprawy czy odszkodowania po zakończeniu umowy zlecenia.

Przyszłość zatrudnienia — Jak wybór między umową zlecenie a umową o pracę wpływa na karierę zawodową?

Wybór między umową zlecenie a umową o pracę zależy od indywidualnych celów zawodowych, potrzeb i wartości. Umowa o pracę może być bardziej atrakcyjna dla tych, którzy szukają stabilności, pełnych świadczeń i możliwości rozwoju w ramach jednej organizacji. Z kolei umowa zlecenie może być odpowiednia dla osób ceniących elastyczność, możliwość pracy nad różnymi projektami i zdobywania różnorodnego doświadczenia. W każdym przypadku warto dokładnie zrozumieć warunki umowy i zastanowić się, jak wpłyną one na długoterminowe cele i aspiracje zawodowe. Wybór odpowiedniego typu umowy może mieć długotrwały wpływ na ścieżkę kariery, satysfakcję z pracy i ogólny styl życia. A decyzja należy tylko do Ciebie! Mamy nadzieje, że nasz artykuł pomoże Ci podjąć ją w zgodzie z własnymi potrzebami i oczekiwaniami.

Zastanawiałeś się kiedykolwiek nad swoim zabezpieczeniem finansowym w przypadku choroby czy wypadku? To sprawy, o których na co dzień wolimy nie myśleć, a jednak warto poświęcić im chwilę, by zadbać o siebie i swoich najbliższych. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe to forma ochrony, która może stanowić kluczową poduszkę bezpieczeństwa, także w przypadku pracy na podstawie umowy zlecenia. Ale czy faktycznie sprawdzi się też u Ciebie? Przekonaj się i podejmij świadomą, odpowiedzialną decyzję!

Co to jest dobrowolne ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy?

Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe to forma ubezpieczenia społecznego, która gwarantuje zleceniobiorcy prawo do świadczeń chorobowych w przypadku przejściowej niezdolności do pracy z powodu choroby lub wypadku. Daje prawo do zasiłku opiekuńczego, wypłacania świadczenia rehabilitacyjnego jak i zasiłku macierzyńskiego. To ubezpieczenie nie jest wymagane  i zleceniobiorcy muszą sami zdecydować o przystąpieniu do niego, składając oświadczenie u swojego zleceniodawcy o chęci przystąpienia. Wówczas zleceniodawca zgłasza do ZUS zleceniobiorcę z uwzględnieniem ubezpieczenia chorobowego. Zleceniobiorca jest objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od dnia, który wskaże w zgłoszeniu. Na dokonanie zgłoszenia zleceniodawca ma 7 dni od daty uzupełnionej na dokumencie. Prawo do zasiłku chorobowego otrzymuje się po 90 dniach nieprzerwanego okresu ubezpieczenia.

Ubezpieczenie chorobowe a zdrowotne — różnice

Ubezpieczenie zdrowotne i chorobowe, choć powiązane, różnią się pod względem zakresu ochrony i przeznaczenia. Ubezpieczenie zdrowotne zapewnia dostęp do opieki medycznej w placówkach publicznych i pokrywa koszty leczenia. Jest obowiązkowe i obejmuje wszystkich pracowników i zleceniobiorców. Z kolei ubezpieczenie chorobowe dotyczy wsparcia finansowego w przypadku przejściowej niezdolności do pracy z powodu choroby lub wypadku i jest dobrowolne. Obejmuje to świadczenia takie jak zasiłki chorobowe, macierzyńskie czy opiekuńcze.

Kto podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu?

W Polsce ubezpieczenie chorobowe w ramach umowy zlecenia regulowane jest przez Ustawę z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (zwana „Ustawą systemową”). Mogą podlegać mu osoby:

• objęte obowiązkowym ubezpieczeniem rentowym i emerytalnym,
• wykonujące pracę nakładczą (samodzielna, bez ściśle określonego rytmu — wykonywana z domu w dowolnych godzinach pracy),
• zatrudnione na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług,
• prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące,
• wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
• duchowni, nianie.

Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy — wyjątki

Studenci i uczniowie poniżej 26 roku życia nie kwalifikują się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, ponieważ nie podlegają obowiązkowym składkom emerytalnym i rentowym.

Ile wynosi składka na ubezpieczenie chorobowe?

Składka na ubezpieczenie chorobowe zarówno dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, jak i umowę zlecenia wynosi 2,45% podstawy wymiaru. Co istotne, jest w całości finansowana ze środków ubezpieczonego. Oznacza to, że osoba, która chce podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, będzie miała co miesiąc potrącaną równowartość 2,45% podstawy wymiaru z pensji.

Czy warto podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu?

Decyzja o przystąpieniu do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jest indywidualna. Warto jednak pamiętać, że przystępując do niego, możesz liczyć na zabezpieczenie finansowe w razie choroby czy wypadku. Oznacza to, że w przypadku niezdolności do pracy ze wspomnianych powodów, zleceniobiorca będzie miał zapewnione wsparcie finansowe. Jest to istotne, zwłaszcza dla tych, którzy są głównymi żywicielami rodziny lub nie mają oszczędności na taką ewentualność.

Co wziąć pod uwagę, podejmując decyzję o przystąpieniu do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego?

Pamiętaj, że decyzja o przystąpieniu do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego powinna być dokładnie przemyślana i dostosowana do Twojej indywidualnej sytuacji finansowej, zdrowotnej i życiowej. Podejmując ją, możesz wziąć pod uwagę kilka ważnych kwestii, np.:

• Jeśli masz chroniczne schorzenia lub często chorujesz, dobrowolne ubezpieczenie chorobowe może zapewnić Ci wsparcie finansowe w przypadku niezdolności do pracy.
• Rozważ, czy stać Cię na regularne płacenie składek, które są wymagane w ramach tego ubezpieczenia.
• Jeśli jesteś głównym żywicielem rodziny, ubezpieczenie chorobowe może stanowić ważne zabezpieczenie finansowe.

Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe może zapewnić kluczowe wsparcie finansowe w trudnych chwilach życia. Każdy zleceniobiorca powinien indywidualnie przeanalizować swoją sytuację, biorąc pod uwagę potrzeby, obowiązki i możliwości finansowe. W końcu to świadoma i przemyślana decyzja w tej kwestii może pomóc zbudować spokojniejszą przyszłość i dać poczucie bezpieczeństwa, kiedy najbardziej będziesz tego potrzebować.