Jesteś przed swoimi 18 urodzinami i już rozglądasz się za pracą? To może być świetna okazja do zdobycia nowych umiejętności i doświadczenia zawodowego. Zanim jednak podpiszesz umowę, powinieneś poznać swoje prawa i obowiązki. A może jesteś zleceniodawcą, który zastanawia się nad otwarciem rekrutacji dla młodszych osób? Przygotowaliśmy krótki niezbędnik, który warto przeczytać przed podjęciem decyzji o pracy przed 18 rokiem życia lub o zatrudnieniu niepełnoletniej osoby. Z niego dowiesz się wszystkiego, co najważniejsze.

Kim jest pracownik młodociany?

Według przepisów kodeksu pracy pracownik młodociany to osoba, która ukończyła 15. rok życia, ale nie ukończyła 18 lat.

Umowa o pracę czy umowa zlecenie — jak zatrudnić młodocianego?

Pracownik młodociany może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia, w zależności od rodzaju pracy i warunków zatrudnienia. Jeśli chodzi o umowę o pracę, obowiązują przepisy kodeksu pracy dotyczące kontraktów na czas nieokreślony. Umowa powinna być sporządzona na piśmie i zawierać informacje tj.:

• rodzaj przygotowania zawodowego,
• czas i miejsce pracy,
• sposób dokształcania teoretycznego oraz
• wysokość wynagrodzenia.

Z kolei umowa zlecenie jest dopuszczalna pod pewnymi warunkami. Jakimi konkretnie? Młodociany zleceniobiorca może świadczyć usługi, jeśli ukończył co najmniej 8-letnią szkołę podstawową i przedstawi zaświadczenie lekarskie potwierdzające, że praca nie zagraża jego zdrowiu. Zleceniodawca może również wymagać innych dokumentów, takich jak oświadczenie o zatrudnieniu lub o nieposiadaniu innego zatrudnienia, aby ustalić dopuszczalny czas pracy dla młodocianego pracownika.

Wynagrodzenie dla młodocianego pracownika — stawki i przepisy

Wysokość wynagrodzenia dla pracownika młodocianego zależy od rodzaju umowy i określa ją pracodawca. W przypadku umowy zlecenia, zleceniodawca musi uwzględnić minimalną stawkę godzinową dla zleceniobiorców, która w 2023 roku wynosi 22,80 zł brutto na godzinę (od 1 lipca kwota wzrośnie do 23,50 zł brutto). Pracownik młodociany zatrudniony na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego ma prawo do wynagrodzenia stanowiącego część przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Minimalne stawki wynagrodzenia dla osób odbywających przygotowanie zawodowe wynoszą: 5% w I roku nauki, 6% w II roku nauki oraz 7% w III roku nauki. Pracownik młodociany odbywający przyuczenie do pracy ma zagwarantowaną wypłatę nie niższą niż 4% przeciętnego wynagrodzenia. Tabela z kwotą miesięcznego wynagrodzenia, adekwatną do okresu nauki znajdziesz na stronie gov.pl.

Czas pracy młodocianego pracownika

Czas pracy młodocianego pracownika jest ściśle regulowany przez przepisy prawa. Osoba poniżej 16. roku życia może pracować maksymalnie 6 godzin na dobę, natomiast osoba, która ukończyła 16 lat — maksymalnie 8 godzin na dobę. Wymagane są również przerwy. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny na dobę, to ma on prawo do odpoczynku trwającego nieprzerwanie 30 minut i wliczanego do czasu pracy. Ważne jest również to, że pracownicy młodociani nie mogą pracować w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, ponieważ jest to sprzeczne z prawem. Należy pamiętać, że do czasu pracy pracownika młodocianego wlicza się także czas nauki, wynikający z planu lekcji.

Czy młodocianemu pracownikowi przysługuje urlop?

Pracownik młodociany, który wykonuje obowiązki na podstawie umowy w celu przygotowania zawodowego, ma również prawo do urlopu wypoczynkowego. Po 6 miesiącach od rozpoczęcia pierwszej pracy przysługuje mu 12 dni wolnych od pracy, a po roku pracy – 26 dni.

Jakich prac nie może wykonywać młodociany pracownik?

Do prac bezwzględnie zakazanych powierzenia pracownikom młodocianym zalicza się m.in. prace:

• związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym,
• wymagające stale wymuszonej i niewygodnej pozycji ciała,
• zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu,
• wykonywane w narażeniu na szkodliwe działanie czynników chemicznych,
• stwarzające zagrożenia wypadkowe.

Pełen wykaz prac wzbronionych młodocianym znajdziesz w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. Ponadto pracodawca ma obowiązek stworzenia indywidualnego, obowiązującego w danym przedsiębiorstwie wykazu prac wzbronionych młodocianym oraz umieścić go w widocznym miejscu, w którym pracują młodociani.

Jaką pracę można powierzyć młodocianemu?

Pracownik młodociany może być zatrudniony tylko do prac lekkich. Za takie uważa się prace, które nie stwarzają zagrożenia dla życia i zdrowia oraz rozwoju psychicznego. Ponadto nie mogą utrudniać młodocianemu wypełnienia obowiązku szkolnego. Przepisy prawa pracy nie określają wykazu prac lekkich. Podstawę stanowi opinia lekarza oraz decyzja pracodawcy. Najczęściej młodocianych zatrudnia się do pracy sezonowej przy zbiorze warzyw i owoców, w restauracji, czy w branżach takich jak artystyczna, reklamowa i kulturalna.

Jeśli jesteś młodocianym pracownikiem lub pracodawcą zastanawiającym się nad zatrudnieniem niepełnoletniej osoby, istnieje kilka istotnych rzeczy, o których warto pamiętać. Mamy nadzieję, że ten artykuł był dla Ciebie pomocny. Pamiętajmy, że praca w młodym wieku może być wartościowym doświadczeniem zawodowym, ale musi być przeprowadzana w sposób bezpieczny i zgodny z przepisami prawa.

Szukasz pracy? Sprawdź nasze najnowsze oferty! 

​

Jeśli czytasz ten artykuł, prawdopodobnie zastanawiasz się, czy umowa zlecenie wpływa na Twoje lata pracy i emeryturę. Umowy zlecenia są powszechnie stosowane w Polsce, ale wciąż budzą wiele pytań. Dlatego postanowiliśmy rozwiać Twoje wątpliwości i dostarczyć Ci informacji, które pomogą Ci zrozumieć, jak umowa zlecenie wpływa na Twoją przyszłą emeryturę.

Umowa zlecenie – zrozumienie jej roli w Twojej karierze

Umowa zlecenia, jest jedną z najpopularniejszych form umów cywilnoprawnych stosowanych w Polsce, uregulowaną w Kodeksie Cywilnym, a nie, jak mogłoby się wydawać, w Kodeksie Pracy. To umowa, w której jedna strona (zleceniobiorca) zobowiązuje się do wykonania określonej usługi na rzecz drugiej strony (zleceniodawcy) w zamian za uzgodnione wynagrodzenie. Umowa zlecenie charakteryzuje się tym, że zleceniobiorca nie jest zatrudniony na etacie i nie podlega pracowniczym obowiązkom.

Czym jest staż pracy?

Staż pracy w rozumieniu polskiego prawa odnosi się do okresu, w którym pracownik podlegał obowiązkowi wykonywania pracy na podstawie umowy o pracę lub innej formy zatrudnienia, której przepisy prawa pracy podlegają. Stanowi podstawę do ustalania prawa do różnych świadczeń, takich jak emerytura czy urlop wypoczynkowy, a także prawa do dłuższego okresu wypowiedzenia umowy. Im dłuższy staż pracy, tym z reguły wyższe świadczenia i uprawnienia przysługują pracownikowi.

Czy umowa zlecenie wlicza się do lat pracy?

Odpowiedź na to pytanie może być dla Ciebie zaskoczeniem. Umowa zlecenie nie wlicza się do lat pracy. Jest to umowa cywilnoprawna, która stanowi porozumienie o świadczeniu usług, nie pracy. Jak wcześniej wspomnieliśmy, jest regulowana przez Kodeks Cywilny, a więc osoba zatrudniona na umowę zlecenie nie ma takich samych praw, jak ci, którzy zostali zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. Oznacza to, że na umowie zleceniu nie ma się praw „etatowca”, tj. gwarancji uzyskania minimalnego wynagrodzenia, czy płatnego urlopu wypoczynkowego oraz wliczania przepracowanych lat do stażu pracy. Obowiązuje natomiast minimalna stawka godzinowa dotycząca zleceniobiorców, czyli osób zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej, którą określają art. 734 i art. 750 Kodeksu cywilnego. Są to umowy odnoszące się do wykonywania zlecenia lub świadczenia usług na rzecz przedsiębiorcy lub jednostki organizacyjnej. Wysokość godzinowej stawki minimalnej na umowie zleceniu zależy od wysokości wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w danym roku. Oznacza to, że stawka godzinowa wzrasta proporcjonalnie do wzrostu minimalnego wynagrodzenia. Minimalna stawka godzinowa na umowie zleceniu jest co roku waloryzowana.

Przeczytaj więcej: Umowa zlecenia- stawka godzinowa w 2023 roku

Czy umowa o pracę a umowa zlecenia różnią się pod względem emerytury?

Warto zauważyć, że osoby zatrudnione na umowę o pracę mogą cieszyć się dodatkowymi korzyściami związanymi z emeryturą, które nie są dostępne dla pracowników na umowie zlecenie. Na przykład pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę mogą otrzymywać dodatkowe świadczenia emerytalne lub korzyści wynikające z dodatkowych składek pracodawcy. To ważne, aby być świadomym tych różnic i brać je pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o formie zatrudnienia.

Zatrudnienie na umowę o pracę- korzyści

• Obowiązuje minimalne wynagrodzenie w wysokości 3490 zł brutto na dzień 30.05.2023r.
• Pracodawca nie może pozbawić pracownika wynagrodzenia np. w przypadku zajęcia komorniczego. W przypadku umowy zlecenie takie potrącenie jest możliwe i może stanowić nawet 100% wynagrodzenia.
• Płatne nieobecności; prawo do płatnego urlopu.
• Odprawy emerytalne.
• Gwarancja zwolnienia lekarskiego.
• Szczególna ochrona niektórych grup pracowników, np. kobiet w ciąży.
• Unormowany czas pracy.
• Określona procedura wypowiedzenia umowy i pracę.

Czy umowa zlecenie ma wpływ na wysokość emerytury?

Wysokość emerytury jest wyliczana względem przepracowanych lat. Przy zatrudnieniu na podstawie umowy zlecenia zleceniodawca ma obowiązek płacić składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, w tym emerytalne i rentowe. Mimo że kontrakt cywilnoprawny nie liczy się do stażu pracy, to czas przepracowany w jego ramach ma wpływ na wysokość świadczenia emerytalnego. Przypomnijmy, jakie obecnie warunki należy spełnić, aby móc przejść na emeryturę: dla kobiet jest to ukończenie 60 lat i staż pracy 20 lat, dla mężczyzn to ukończenie 65 roku życia i 25 lat stażu pracy. Aktualnie minimalna emerytura wynosi 1000 zł.

Przeczytaj więcej: Umowa zlecenie, a umowa o pracę- różnice

Niezależnie od tego, czy stoisz przed decyzją podpisania umowy zlecenie, czy umowy o pracę — zanim to zrobisz, warto zebrać jak najwięcej informacji o danej formie zatrudnienia i zrozumieć jakie prawa i obowiązki w związku z nią będziesz mieć. Podejmowanie świadomych decyzji dotyczących swojej kariery i planowania finansowego jest niezwykle istotne. Z drugiej strony nie każdy chce pracować na podstawie umowy o pracę i absolutnie nie ma w tym nic złego. Nie zapominajmy, że wiedza to klucz do podejmowania świadomych decyzji, dlatego warto poznać swoje prawa. Jeśli nadal masz wątpliwości i nie wiesz, co będzie dla Ciebie najlepsze — skontaktuj się z nami. Udzielimy Ci fachowej pomocy i znajdziemy pracę, której szukasz!