Umowa zlecenie a umowa o pracę — różnice

Umowa zlecenie i umowa o pracę to dwie różne formy zatrudnienia, które mają swoje unikalne cechy i mogą być odpowiednie w różnych sytuacjach zawodowych. Czym się różnią? Którą z nich wybrać i dlaczego? Sprawdźmy to!

Co to jest umowa zlecenie?

Umowa zlecenie to umowa cywilnoprawna, w ramach której zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonego zadania dla zleceniodawcy.  Może być zawarta na piśmie lub ustnie i może być wypowiedziana w każdej chwili. Charakteryzuje się następującymi cechami:

• Zleceniobiorca nie jest związany stałym miejscem ani czasem pracy i nie podlega kontroli pracodawcy jak w przypadku umowy o pracę,
• Umowa zlecenie nie gwarantuje  praw pracowniczych jak umowa o pracę (np. płatnego urlopu, ochrony przed zwolnieniem),
• Zleceniobiorca może samodzielnie odprowadzać niektóre składki i podatki,  jeżeli umowa tak stanowi,
• Ta forma umowy jest często stosowana w przypadku krótkoterminowych projektów lub dorywczych prac.

Umowa o pracę — co warto wiedzieć?

Umowa o pracę to formalna umowa stosunku pracy między pracodawcą a pracownikiem, która reguluje warunki zatrudnienia. Określa wysokość wynagrodzenia i sposób jego wypłaty. Zawiera informacje o wymiarze czasu pracy,  harmonogramie i określa termin, w którym może zostać rozwiązana. Gwarantuje pełne prawa pracownicze, takie jak płatny urlop, ochrona przed zwolnieniem z dnia na dzień, świadczenia zdrowotne i emerytalne, gwarantuje okresy wypowiedzenia. Może zawierać okres próbny, który pozwala zarówno pracodawcy, jak i pracownikowi ocenić, czy współpraca będzie dla nich odpowiednia. Umowa o pracę może być zawarta na zastępstwo, na czas określony lub nieokreślony.

Prawa i obowiązki — jak różnią się w umowie zlecenia i umowie o pracę?

Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę mają prawo do płatnego urlopu, są chronione przed zwolnieniem, np. w przypadku gdy brakuje im przynajmniej 4 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego lub przebywając na urlopie macierzyńskim. Co więcej, umowa o pracę jest swego rodzaju gwarantem stabilności i pewność, że za wykonaną pracę co miesiąc zostanie wypłaconego określone wynagrodzenie, a w przypadku konieczności zostaną wypłacone świadczenia zdrowotne i emerytalne. Pracujący na umowie o pracę mają określone godziny pracy i miejsce wykonywania obowiązków. Z kolei w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia, zleceniobiorca ma większą swobodę w wykonywaniu zadań, przy czym nie ma gwarancji stabilności oraz zapewnienia odpowiednich świadczeń i pełnej ochrony prawnej pracownika (chyba że zostanie to wynegocjowane indywidualnie na etapie tworzenia umowy).

Świadczenia w razie choroby i urlopu w obu typach umów

W przeciwieństwie do osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, zleceniobiorcy nie mają prawa do płatnego urlopu wypoczynkowego, o ile w umowie nie został wynegocjowany odmienny zapis. W przypadku umowy o pracę, pracodawca i pracownik odprowadzają składki na ubezpieczenie rentowe, emerytalne, zdrowotne, chorobowe i wypadkowe. Dzięki temu pracownik ma prawo skorzystać ze zwolnienia lekarskiego w przypadku niezdolności do pracy z powodu choroby i pobierania zasiłku z tego tytułu w wysokości 80% wynagrodzenia. Co więcej, umowa o pracę daje prawo do skorzystania z płatnego urlopu wypoczynkowego, macierzyńskiego i wychowawczego. Zatrudnieni na podstawie umowy zlecenia opłacają tylko składki zdrowotną, wypadkową, rentową i emerytalną. Składka chorobowa jest dobrowolna, co oznacza, że jeśli zleceniobiorca nie będzie jej opłacał, w przypadku choroby nie uzyska zasiłku chorobowego.

Umowa zlecenie czy umowa o pracę — co wybrać?

W wyborze między umową o pracę a umową zlecenie nie ma jedynej słusznej decyzji. To, jaka forma zatrudnienia sprawdzi się właśnie dla Ciebie, zależy od indywidualnej sytuacji i aktualnych potrzeb. To, co warto wziąć pod uwagę podczas wyboru między umową o pracę a umową zlecenia to przede wszystkim:

• znaczenie stabilności zatrudnienia i praw pracowniczych,
• możliwość korzystania ze świadczeń społecznych,
• elastyczność czasu i miejsca pracy,
• automatyczne lub samodzielne płacenie podatków i regulowanie obowiązkowych oraz dobrowolnych składek do ZUS,
• znaczenie jasno określonej ścieżki kariery zawodowej,
• ochrona w razie choroby, wypadku lub trudnej sytuacji życiowej.

Przeczytaj więcej: 

Umowa zlecenia — stawka godzinowa w 2023 roku

Zakończenie współpracy — procedury wypowiedzenia umowy zlecenia i umowy o pracę

Rozwiązanie umowy o pracę — zasady

W przypadku umowy o pracę istnieje konkretny okres wypowiedzenia, który zależy od długości zatrudnienia u danego pracodawcy. Może to być od 3 dni do 3 miesięcy. Wypowiedzenie musi być złożone na piśmie i zawierać konkretne powody oraz datę zakończenia współpracy. W ramach umowy o pracę istnieją pewne sytuacje, w których pracownik jest chroniony przed zwolnieniem, np. podczas ciąży czy urlopu macierzyńskiego. W niektórych przypadkach pracownik może być uprawniony do odszkodowania za bezpodstawne zwolnienie. W przypadku zwolnienia grupowego lub z przyczyn pracodawcy pracownik może być uprawniony do odprawy. Po zakończeniu każdej umowy o pracę, pracownik musi otrzymać świadectwo pracy, informację o przechowywaniu dokumentacji zatrudnienia. Pracodawca wypłaca też ekwiwalent za niewykorzystany urlop.

Zakończenie współpracy w ramach umowy zlecenia

W przypadku umowy zlecenia okres wypowiedzenia może być zdefiniowany w umowie lub, jeśli nie jest określony,  strony same ustalają, czy i jaki okres wypowiedzenia będzie obowiązywać. Wypowiedzenie może, ale nie musi, być złożone na piśmie. Warto jednak zachować pisemną formę dla celów dowodowych. W przeciwieństwie do umowy o pracę, w umowie zlecenie nie jest wymagane podawanie konkretnych powodów wypowiedzenia. Nie ma także dodatkowej ochrony przed zwolnieniem oraz prawa do odprawy czy odszkodowania po zakończeniu umowy zlecenia.

Przyszłość zatrudnienia — Jak wybór między umową zlecenie a umową o pracę wpływa na karierę zawodową?

Wybór między umową zlecenie a umową o pracę zależy od indywidualnych celów zawodowych, potrzeb i wartości. Umowa o pracę może być bardziej atrakcyjna dla tych, którzy szukają stabilności, pełnych świadczeń i możliwości rozwoju w ramach jednej organizacji. Z kolei umowa zlecenie może być odpowiednia dla osób ceniących elastyczność, możliwość pracy nad różnymi projektami i zdobywania różnorodnego doświadczenia. W każdym przypadku warto dokładnie zrozumieć warunki umowy i zastanowić się, jak wpłyną one na długoterminowe cele i aspiracje zawodowe. Wybór odpowiedniego typu umowy może mieć długotrwały wpływ na ścieżkę kariery, satysfakcję z pracy i ogólny styl życia. A decyzja należy tylko do Ciebie! Mamy nadzieje, że nasz artykuł pomoże Ci podjąć ją w zgodzie z własnymi potrzebami i oczekiwaniami.