Zatrudnianie obcokrajowców w Polsce: zmiany w 2025 roku
Zatrudnianie obcokrajowców w Polsce w 2025 roku: Najnowsze regulacje i wyzwania
Początek 2025 roku przyniesie fundamentalne zmiany w zasadach zatrudniania pracowników z zagranicy w Polsce. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt nowej ustawy o warunkach dopuszczalności powierzenia pracy cudzoziemcom, która gruntownie przebuduje system legalizacji pobytu i pracy obcokrajowców. Co dokładnie się zmieni i jak się do tego przygotować?
Spis treści
Rewolucja w formie zatrudnienia
Największą zmianą, która elektryzuje zarówno pracodawców, jak i pracowników, jest wymóg zatrudniania cudzoziemców na podstawie umowy o pracę. Zapis w nowej ustawie będzie dotyczył w szczególności agencji zatrudnienia, które od nowego roku będą miały obowiązek zatrudniania cudzoziemców na podstawie umowy o pracę tymczasową. To prawdziwa rewolucja na rynku pracy cudzoziemców, który do tej pory często opierał się na umowach cywilnoprawnych.
Co to oznacza w praktyce? Zezwolenie na pracę będzie wydawane tylko wtedy, gdy cudzoziemiec zostanie zatrudniony na podstawie stosunku pracy. Dodatkowo muszą zostać spełnione następujące warunki:
- Wynagrodzenie nie może być niższe niż płaca pracowników na porównywalnych stanowiskach
- Pensja musi przekraczać wysokość płacy minimalnej
- Wymiar czasu pracy musi wynosić co najmniej 1/4 etatu, ale nie więcej niż pełny etat
Warto zaznaczyć, że są pewne wyjątki od tej reguły. Osoby zajmujące się opieką nad dziećmi w wieku od 20 tygodnia życia do 3 lat nadal będą mogły pracować na podstawie umowy uaktywniającej. Również cudzoziemcy posiadający zezwolenie na pobyt stały lub pobyt rezydenta długoterminowego UE nie będą objęci tym wymogiem.
Ministerstwo broni zmian
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej argumentuje, że zmiany są konieczne dla ochrony praw pracowników. Z danych MRPiPS wynika, że duża część pracowników, zwłaszcza tych w niskopłatnych sektorach, jest zatrudniana na umowach cywilnoprawnych, co rodzi obawy o brak pełnej ochrony prawnej. Resort podkreśla, że cudzoziemcy są grupą szczególnie narażoną na wyzysk, dlatego zasługują na pełną ochronę prawną, jaką daje umowa o pracę.
Cyfrowa rewolucja w procesie zatrudniania
Kolejną znaczącą zmianą jest pełna cyfryzacja procesu pobytu i pracy cudzoziemców (tzw. jednolitego zezwolenia dla cudzoziemców). Wszystkie wnioski o zezwolenie na pobyt i pracę będą składane i obsługiwane przez specjalny system teleinformatyczny. Przejście z formy papierowej na elektroniczną z wykorzystaniem usługi online za pośrednictwem Modułu Obsługi Spraw (MOS) będzie dotyczyło sposobu składania wniosku o udzielenie zezwolenia na:
- pobyt czasowy,
- pobyt stały oraz
- pobyt rezydenta długoterminowego UE.
Zmiana ma m.in. usprawnić procedury legalizacji pobytu cudzoziemców i skrócić kolejki do urzędów. Wynika również z konieczności obsłużenia wzrastającej liczby wniosków o legalizację pobytu w Polsce.
Co przyniesie cyfryzacja?
- Możliwość składania wniosków online
- Śledzenie statusu sprawy w czasie rzeczywistym
- Elektroniczne doręczanie decyzji administracyjnych
- Indywidualne konta dla pracodawców i pracowników
- Połączenie systemu z bazami ZUS i Straży Granicznej
- Dostęp do bazy wynagrodzeń umożliwiającej porównanie stawek na lokalnym rynku pracy
Warto podkreślić, że założenie konta w systemie będzie obowiązkowe – wszystkie decyzje administracyjne będą doręczane wyłącznie tą drogą. Również wszelkie powiadomienia o zmianach w pobycie i pracy cudzoziemca będą musiały być składane elektronicznie.
Koniec z testem rynku pracy
Dotychczas uzyskanie zezwolenia na pracę wymagało przeprowadzenia tzw. testu rynku pracy – sprawdzenia, czy na dane stanowisko nie ma chętnych wśród polskich bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy. Nowe przepisy znoszą ten wymóg, co znacząco przyspieszy proces zatrudniania cudzoziemców.
Jednak w przypadku pogorszenia sytuacji na rynku pracy, odpowiednie organy będą mogły wprowadzić listę zawodów, w których zatrudnianie cudzoziemców zostanie ograniczone. To zabezpieczenie ma chronić lokalny rynek pracy w czasie kryzysu.
Surowsze kary i wzmożone kontrole dla zatrudniających cudzoziemców
Dodatkowo nowe przepisy wprowadzają bardziej rygorystyczny system kar dla pracodawców nieprzestrzegających zasad zatrudniania cudzoziemców:
- Minimum 3000 zł kary za nielegalne zatrudnienie jednego obcokrajowca
- Od 1000 do 3000 zł za brak pisemnej umowy lub jej tłumaczenia
- Od 6000 do 50000 zł za naruszenie warunków umowy z cudzoziemcem
Co więcej, Państwowa Inspekcja Pracy i Straż Graniczna otrzymają szersze uprawnienia kontrolne. Będą mogły przeprowadzać niezapowiedziane kontrole, a dzięki nowemu systemowi elektronicznemu łatwiej zweryfikują, czy cudzoziemiec faktycznie pracuje zgodnie z warunkami określonymi w zezwoleniu.
Wpływ na różne branże
Nowe regulacje szczególnie mocno odczują branże takie jak budownictwo, usługi, handel czy firmy zajmujące się zatrudnianiem pracowników tymczasowych. Ministerstwo przekonuje jednak, że zmiany pozytywnie wpłyną na uzupełnianie niedoborów na rynku pracy, które od lat stanowią jedną z głównych barier rozwoju firm.
Resort zwraca też uwagę na problem demograficzny. Z powodu niekorzystnych trendów, szczególnie w populacji osób w wieku produkcyjnym, dostęp do pracowników będzie coraz trudniejszy. Dlatego uporządkowanie zasad zatrudniania cudzoziemców jest kluczowe dla przyszłości polskiej gospodarki.
Kontrowersje i obawy
Nie wszyscy są entuzjastycznie nastawieni do zmian. Eksperci i przedsiębiorcy wyrażają obawy, że:
- Wyższe koszty zatrudnienia mogą zwiększyć szarą strefę
- Wymuszanie umów o pracę może zaszkodzić branżom opierającym się na innych formach współpracy (np. IT)
- Zmiany mogą zniechęcić część cudzoziemców do pracy w Polsce
- Regulacje mogą prowadzić do dyskryminacji, dając cudzoziemcom większą ochronę niż polskim pracownikom
Jak się przygotować do zmian?
Jeśli jesteś pracodawcą, już teraz powinieneś:
- Zapoznać się ze szczegółami funkcjonowania nowego systemu elektronicznego
- Przeanalizować obecne formy zatrudnienia cudzoziemców w swojej firmie
- Przygotować się na wyższe koszty związane z umowami o pracę
- Zadbać o prawidłową dokumentację pracowniczą
- Przeszkolić pracowników odpowiedzialnych za zatrudnianie cudzoziemców
- Zaplanować budżet uwzględniający nowe wymogi i potencjalne kary
- Rozważyć współpracę z agencją zatrudnienia, która na bieżąco śledzi zmiany w przepisach związanych z zatrudnianiem obcokrajowców w Polsce
Podsumowanie: Zmiany w zasadach zatrudniania obcokrajowców w Polsce
Zmiany wchodzące w życie w 2025 roku to prawdziwa rewolucja w ustawie o cudzoziemcach. Z jednej strony uproszczą i przyspieszą procedury dzięki cyfryzacji, z drugiej – nałożą na pracodawców nowe obowiązki i ograniczenia. Choć część zmian może początkowo wydawać się uciążliwa, w dłuższej perspektywie powinny przyczynić się do uporządkowania rynku pracy i lepszej ochrony praw wszystkich pracowników.
Źródła:
Napisz do nas
Chętnie odpowiemy na wszystkie pytania