Etyka i sprawiedliwość AI w rekrutacji – jak uniknąć biasu i zbudować audyt systemu

Krótko rzecz ujmując: AI w rekrutacji może oszczędzić czas i pieniądze, ale bez odpowiednich zabezpieczeń może też nieświadomie wykluczać najlepszych kandydatów przez uprzedzenia zakodowane w algorytmach. Firmy, które nauczą się audytować swoje systemy AI, zyskają przewagę nad konkurencją i unikną kosztownych problemów prawnych.

Stronniczość AI w rekrutacji

Kiedy system AI odrzuca CV przed pierwszą rozmową, kandydat nie wie dlaczego. Może to być źle sformatowane CV, brak słów kluczowych, albo… sposób mówienia. W marcu 2025 roku ACLU (American Civil Liberties Union – amerykańska organizacja pozarządowa zajmująca się ochroną praw obywatelskich i wolności konstytucyjnych, działająca od 1920 roku) złożyła skargę przeciwko Intuit i HireVue za używanie AI, która dyskryminuje osoby głuche i niedosłyszące.

Technologia HireVue nie potrafi dokładnie rozpoznać i analizować mowy osoby głuchej, co skutkuje niższymi wynikami, a system ten ma również problemy z czarnoskórymi kandydatami, w tym rdzennymi użytkownikami języka angielskiego, których wzorce mowy mogą różnić się od białych ubiegających się o pracę.

Polski rynek pracy stoi przed podobnymi wyzwaniami. Według najnowszego raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego “AI na polskim rynku pracy”, aż 3,68 miliona Polaków pracuje w zawodach najbardziej narażonych na wpływ sztucznej inteligencji. To co piąty pracownik w kraju. Większość z nich, bo 60%, to kobiety, co oznacza, że bias w AI może szczególnie dotkliwie wpłynąć na polski rynek pracy.

60% firm korzysta z AI, ale czy etycznie?

Trudno wskazać firmy, które nigdy, choćby jednorazowo, nie skorzystały z AI przy działaniach HR lub rekrutacji. Problem polega na tym, że większość z nich wprowadza systemy oparte na sztucznej inteligencji bez żadnych mechanizmów kontroli.

Polski Instytut Ekonomiczny wskazuje, że finansiści, prawnicy, programiści, matematycy i sekretarki są wśród zawodów najbardziej zagrożonych wpływem AI.^[1] To oznacza, że systemy rekrutacyjne w tych branżach będą miały największy wpływ na życie zawodowe tysięcy Polaków. Dobra wiadomość jest taka, że coraz więcej organizacji stara się ustrukturyzować swoje podejście do AI i już ma, albo pracuje nad strategią wykorzystywania sztucznej inteligencji.

Kiedy algorytmy uczą się uprzedzeń

W 2018 roku Amazon odkrył, że ich system AI systematycznie dyskryminował kobiety, obniżając punktację CV zawierających słowo “kobiety” lub wzmiankę o uczelniach tylko dla kobiet.^[2] Firma szybko wycofała system z użycia, ale podobne problemy mogą pojawić się wszędzie, gdzie AI uczy się na historycznych danych.

W Polsce problem może być jeszcze większy ze względu na specyfikę naszego rynku pracy. Jeśli system AI uczy się na danych z branż tradycyjnie zdominowanych przez mężczyzn, np. IT czy finanse^[3], może automatycznie faworyzować męskich kandydatów. Z drugiej strony, w branżach gdzie dominują kobiety – jak HR czy edukacja^[4] – AI może dyskryminować mężczyzn.

Prawne konsekwencje nieetycznych systemów AI – nie tylko w USA

Podczas gdy Stany Zjednoczone wprowadzają pierwsze regulacje dotyczące AI w rekrutacji, Europa również nie pozostaje w tyle. 13 marca 2024 roku Parlament Europejski zatwierdził AI Act, który tworzy ramy prawne dla wykorzystania AI w rekrutacji.

W praktyce oznacza to, że polskie firmy działające na rynkach międzynarodowych lub współpracujące z korporacjami już teraz muszą myśleć o audytach bias. Przedsiębiorstwa, które ignorują te kwestie, mogą się znaleźć w sytuacji podobnej do iTutorGroup – firmy edukacyjnej, która w sierpniu 2023 roku ugodowo wypłaciła odszkodowanie w pierwszym w historii USA procesie o dyskryminację przez AI.^[5]

Jak zbudować system AI w rekrutacji, który nie dyskryminuje?

Skuteczny audyt AI zaczyna się od zrozumienia, że bias to nie błąd w kodzie, ale odbicie społeczeństwa. Jeśli firma przez lata zatrudniała głównie mężczyzn na stanowiska kierownicze, AI “nauczy się”, że to właśnie mężczyźni są idealnymi kandydatami na te pozycje.

Etap 1: Audyt danych historycznych

Firma musi sprawdzić, czy jej dane rekrutacyjne z ostatnich lat nie zawierają ukrytych uprzedzeń. To oznacza m.in.:

• analizę składu demograficznego kandydatów,
• sprawdzenie wskaźników powodzenia dla różnych grup i
• zidentyfikowanie potencjalnych źródeł dyskryminacji.

Etap 2: Wybór i konfiguracja systemu AI

Po zbadaniu własnych danych, firma musi świadomie wybrać dostawcę technologii AI i odpowiednio skonfigurować system. O co pytać dostawców? O mechanizmy zapobiegania bias i dokumentację procesów audytów weryfikujących. Warto też upewnić się, że system będzie oceniał kandydatów na podstawie umiejętności zawodowych, a nie cech demograficznych.

Etap 3: Regularne testowanie systemu

Podobnie jak każdy produkt przed wprowadzeniem na rynek, systemy AI wykorzystywane w rekrutacji powinny być testowane pod kątem bezpieczeństwa – w tym przypadku bezpieczeństwa przed dyskryminacją. Najczęściej używaną metodą jest “reguła czterech piątych” amerykańskiej Komisji ds. Równych Możliwości Zatrudnienia, która mówi, że dyskryminacja występuje, gdy wskaźnik zatrudnienia grupy mniejszościowej wynosi mniej niż 80% wskaźnika grupy większościowej.

Brak specjalistów przy rosnącym zapotrzebowaniu na wykorzystanie AI

Według raportu PwC “Gotowi na sztuczną inteligencję”, aż 69% polskich organizacji nie zatrudnia wystarczającej liczby ekspertów z dziedziny AI. To oznacza, że większość firm wdrażających systemy AI robi to bez odpowiedniej wiedzy eksperckiej.

To może prowadzić do sytuacji, w której firmy wdrażają stronnicze systemy, nie mając świadomości problemów, które tworzą. Wspomniany wcześniej Polski Instytut Ekonomiczny wskazuje dodatkowo, że barierą przed szerszą implementacją sztucznej inteligencji są wciąż stosunkowo niskie, jak na warunki europejskie, koszty pracy, które nie motywują kadry zarządzającej do podjęcia kroków na rzecz automatyzacji.

Paradoksalnie, to może być przewaga polskich firm. Mając więcej czasu na przygotowanie się do szerokiego wdrożenia AI, można szybciej wprowadzić mechanizmy kontroli bias, unikając błędów popełnionych przez firmy w innych krajach.

Korzyści z wykorzystania etycznej AI w rekrutacji

• Automatyzacja rutynowych zadań pozwala rekruterom skupić się na budowaniu relacji z kandydatami i strategicznym planowaniu.
• Przetwarzanie większej liczby aplikacji umożliwia firmom dotarcie do szerszego grona kandydatów.
• Standaryzacja procesów oceny sprawia, że wszyscy kandydaci są oceniani według tych samych kryteriów.
• Redukcja czasu potrzebnego na wstępną selekcję kandydatów przyspiesza cały proces rekrutacyjny.
• Uniknięcie kosztownych problemów prawnych związanych z nieświadomą dyskryminacją chroni reputację firmy.

Przyszłość należy do firm odpowiedzialnych

Polskie społeczeństwo się starzeje. Według prognoz demograficznych GUS do 2060 roku liczba ludności w wieku senioralnym będzie rosnąć.^[6] To oznacza, że za kilkanaście lat będziemy mieć po prostu mniej ludzi do pracy. W tej sytuacji każdy kandydat będzie na wagę złota, a firmy będą musiały walczyć o najlepszych.

Tu właśnie AI może się przydać. Ale tylko jeśli zostanie wdrożona mądrze. Kandydaci już dziś sprawdzają, jak firma traktuje swoich pracowników. Jeśli dowiedzą się, że algorytm niesprawiedliwie odrzucił ich CV, z dużym prawdopodobieństwem po prostu pójdą do konkurencji.

Firmy, które potrafią wykorzystać AI do sprawiedliwego oceniania umiejętności, a nie tylko dyplomów czy nazwisk, będą miały dostęp do większej puli talentów. Dziś jeszcze można to zrobić spokojnie i dobrze przemyśleć oraz zaplanować każdy krok wdrożenia AI do systemów rekrutacyjnych. Za parę lat, rynek pracy może się zupełnie zmienić, nasycić pracodawcami, którzy przy użyciu AI rekrutują etycznie i skutecznie. A wtedy okaże się, że na budowanie reputacji sprawiedliwego pracodawcy jest już trochę za późno.

Jak zacząć?

Nie trzeba czekać na regulacje prawne, żeby zacząć działać odpowiedzialnie. Pierwszy krok do wdrożenia sprawiedliwych systemów AI w rekrutacji? Audyt obecnych procesów i sprawdzenie, czy już teraz nie ma w nich ukrytych uprzedzeń. Kolejny to edukacja zespołów HR o ryzykach związanych z AI. Niezwykle ważne jest też transparentne komunikowanie kandydatom, że firma używa AI w procesie rekrutacji, i jakie mechanizmy kontroli ma wdrożone.

W świecie, gdzie AI ocenia nasze CV w ciągu sekund, sprawiedliwość algorytmu może zadecydować o naszej karierze. Ale to my, ludzie, decydujemy, czy te algorytmy będą sprawiedliwe.

^[1] https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2024/10/AI-na-polskim-rynku-pracy.pdf

^[2] https://www.reuters.com/article/world/insight-amazon-scraps-secret-ai-recruiting-tool-that-showed-bias-against-women-idUSKCN1MK0AG/

^[3] https://www.bankier.pl/wiadomosc/Branza-IT-zdominowana-przez-mezczyzn-W-Polsce-szczegolnie-8189761.html

^[4] https://www.pap.pl/aktualnosci/nauczyciel-jest-kobieta-ponad-80-proc-polskich-nauczycieli-kobiety

^[5] https://www.sullcrom.com/insights/blogs/2023/August/EEOC-Settles-First-AI-Discrimination-Lawsuit

^[6] https://forsal.pl/gospodarka/demografia/artykuly/9389272,polskie-spoleczenstwo-sie-starzeje-to-zla-wiadomosc-ale-sa-i-dobre-informacje.html

Zarządzanie energią zamiast czasu – jak zmienia się podejście do produktywności pracowników?

Do tej pory produktywność mierzyliśmy jedną miarą – czasem. Im więcej godzin spędzonych w biurze, tym lepiej. Im dłuższy dzień pracy, tym większe osiągnięcia. Ten sposób myślenia dominował w korporacjach na całym świecie. Jednak okazuje się, że czas to nie jedyny wyznacznik produktywności pracowników.

Zarządzanie energią to nowe podejście, które stawia na głowie tradycyjne metody zwiększania wydajności. Zamiast wydłużać czas pracy, skupia się na optymalizacji naturalnych cykli energetycznych każdego człowieka. To oznacza pracę zgodną z naszymi biologicznymi rytmami, wykorzystywanie momentów największej koncentracji do najtrudniejszych zadań i świadome regenerowanie sił. Sprawdźmy szczegóły nowego podejścia do produktywności pracowników.

Dlaczego więcej godzin nie oznacza lepszych rezultatów?

Wyobraź sobie dwóch pracowników. Pierwszy siedzi w biurze 10 godzin dziennie, ale przez większość tego czasu walczy z sennością, rozproszeniem i brakiem motywacji. Drugi pracuje 6 godzin, ale każdą z nich wykorzystuje w pełni – jest skupiony, kreatywny i efektywny. Jak myślisz, który z nich przynosi firmie więcej wartości?

Odpowiedź wydaje się oczywista, ale przez lata menedżerowie skupiali się głównie na kontrolowaniu czasu. Liczono godziny, mierzono obecność, nierzadko wymagano siedzenia przy biurku od rana do wieczora. Tymczasem najnowsze badania pokazują, że ludzki mózg ma swoje naturalne cykle energetyczne^[1].

Naturalny rytm produktywności, czyli kiedy pracujemy najlepiej?

Zarządzanie energią zamiast czasu brzmi może jak kolejny trend w zarządzaniu, ale stojąca za tym nauka jest twarda jak skała. Neurobiologia, psychologia pracy i badania nad produktywnością jednoznacznie pokazują: nasza energia, nie czas, decyduje o jakości tego, co robimy.

Większość osób ma szczyt energii mentalnej między 9:00 a 11:00 rano, a drugi, mniejszy wzlot przypada na godziny 15:00-17:00. To nie przypadek – to efekt działania naszego wewnętrznego zegara biologicznego.

Niektóre firmy zaczęły to wykorzystywać praktycznie. W Nozbe (twórcy aplikacji do zarządzania czasem i produktywności) wprowadzono “piąteczki”, w których pracownicy nie zajmują się bieżącymi sprawami, ale poświęcają ten dzień na rozwój osobisty i planowanie. Efekt jest taki, że przez cztery dni pracownicy pracują bardzo efektywnie, a w piątek porządkują zadania i planują kolejny tydzień^[2].

Podobne rozwiązania testuje już sektor publiczny. Od lipca 2024 roku Urząd Miasta w Lesznie prowadzi pilotażowy program 4-dniowego tygodnia pracy, a od września 2024 roku dołączył do niego Urząd Miasta we Włocławku^[3].

Cztery źródła energii, które wpływają na pracę

Tony Schwartz, autor książki “The Way We’re Working Isn’t Working: The Four Forgotten Needs That Energize Great Performance”, wyróżnia cztery typy energii, które wpływają na naszą wydajność:

• Energia fizyczna to podstawa wszystkiego. Bez odpowiedniego snu, odżywiania i ruchu trudno myśleć o wysokiej produktywności.
• Energia emocjonalna wiąże się z naszym nastrojem i motywacją. Pozytywne emocje zwiększają kreatywność i otwartość na nowe rozwiązania. Z kolei chroniczny stres blokuje zdolność do innowacyjnego myślenia.
• Energia mentalna to nasza zdolność do koncentracji i podejmowania decyzji. Mózg, choć stanowi tylko 2% masy ciała, zużywa aż 20% naszej energii. Dlatego po intensywnym myśleniu czujemy się zmęczeni jak po treningu.
• Energia duchowa dotyczy poczucia sensu i wartości w tym, co robimy. Pracownicy, którzy widzą cel swojej pracy, są bardziej zaangażowani i rzadziej doświadczają wypalenia zawodowego.

Konkretne metody zarządzania energią w codziennej pracy

Zamiast koncentrować się wyłącznie na zarządzaniu czasem, warto wprowadzić do codziennej rutyny kilka prostych zasad. Technika Pomodoro, choć znana głównie jako metoda zarządzania czasem, w rzeczywistości doskonale wpisuje się w zarządzanie energią – 25 minut intensywnej pracy przeplatane 5-minutowymi przerwami pozwala utrzymać wysoką koncentrację przez dłuższy okres.

Planowanie zadań według poziomu energii to kolejny praktyczny sposób. Najtrudniejsze, wymagające kreatywności prace warto zaplanować na godziny szczytu energetycznego. Rutynowe czynności, jak odpowiadanie na e-maile czy porządkowanie dokumentów, można przełożyć na momenty naturalnego spadku koncentracji.

Warto też zwrócić uwagę na środowisko pracy. Naturalne światło zwiększa produkcję serotoniny, co poprawia nastrój i koncentrację. Rośliny w biurze nie tylko oczyszczają powietrze, ale także redukują stres. Nawet temperatura ma znaczenie – badania pokazują, że optymalny zakres to 20-22 stopnie Celsjusza.

Krótkie przerwy, które zwiększają produktywność

Japończycy mają na to określenie “inemuri” (krótka drzemka) – to sztuka regeneracji energii przez krótkie momenty odpoczynku w ciągu dnia. Nie chodzi o długie drzemki, ale o świadome przerwy pozwalające mózgowi się zresetować. To część szerszej filozofii pracy, która obejmuje również “kaizen” – ciągłe doskonalenie małymi krokami oraz “ikigai”, czyli znajdowanie sensu i radości w codziennych obowiązkach.

Mikropauza w pracy może trwać zaledwie 30 sekund – wystarczy oderwać wzrok od komputera i spojrzeć przez okno. Może to być również kilkuminutowy spacer po korytarzu, ćwiczenia oddechowe czy po prostu chwila ciszy.

Praca hybrydowa i elastyczne godziny – wpływ na produktywność

Pandemia COVID-19 przyspieszyła rewolucję w myśleniu o pracy. Okazało się, że można być produktywnym, nie siedząc w biurze od 9 do 17. Praca hybrydowa pozwala dostosować harmonogram do naturalnych rytmów energetycznych każdego pracownika.

Niektórzy są skowronkami – najlepiej pracują rano. Inni to sowy, które rozkręcają się wieczorem. Zamiast zmuszać wszystkich do pracy w określonym schemacie, coraz więcej firm pozwala na elastyczne godziny pracy. Rezultat? Wyższa satysfakcja pracowników i lepsza jakość wykonywanych zadań.

Jak menedżerowie mogą wspierać energię swoich zespołów?

Menedżerowie mają ogromny wpływ na energię swoich zespołów. Badania Gallupa pokazują, że aż 70% zaangażowania pracowników zależy od jakości przywództwa. Lider, który potrafi dostrzec spadek energii w zespole i odpowiednio na to zareagować, jest na wagę złota.

Dobrzy przywódcy uczą się rozpoznawać sygnały zmęczenia u swoich współpracowników. Wiedzą, kiedy warto rozłożyć obciążenie, a kiedy dać zespołowi przestrzeń na regenerację. Pamiętają też o własnej energii – wypalony menedżer nie jest w stanie inspirować innych.

Co oczekują od pracodawców nowe pokolenia pracowników i jak w spełnieniu tych wymagań może pomóc agencja zatrudnienia?

Obecny rynek pracy stawia przed firmami nowe wyzwania. Pokolenie Z i młodsi milenialsi oczekują od pracodawców nie tylko atrakcyjnego wynagrodzenia, ale także dbałości o work-life balance i zrozumienia dla ich indywidualnych potrzeb. Agencje zatrudnienia, które potrafią identyfikować kandydatów pasujących do kultury organizacyjnej firmy oraz jej podejścia do zarządzania energią, stają się nieocenionymi partnerami biznesowymi.

Doświadczona agencje HR znajduje odpowiednich kandydatów i pomaga przedsiębiorcom lepiej zrozumieć trendy na rynku pracy oraz dostosować politykę personalną do oczekiwań nowoczesnych pracowników. Dzięki temu poza lepszą retencją talentów pracodawcy mogą liczyć również na wyższą produktywność zespołów.

Jak przekonać szefa do zmian w organizacji pracy?

Nawet najlepsze pomysły na zarządzanie energią mogą utknąć na etapie prezentacji przełożonemu. Jak więc argumentować za wprowadzeniem nowego podejścia? Liczby mówią same za siebie.

Agencja strategiczno-kreatywna KAVA po wdrożeniu 6-godzinnego dnia pracy odnotowała 30% wzrost przychodów i mogła podnieść płace pracownikom o 10%. Firma Senuto, działająca w branży SEO, po przejściu na czterodniowy tydzień pracy przy zachowaniu pełnych wynagrodzeń zaobserwowała wzrost zaangażowania zespołu i stabilność zatrudnienia.

Warto też wspomnieć o zmianach w rotacji kadry. Pracownicy, którzy czują się docenieni i mogą pracować zgodnie ze swoimi naturalnymi rytmami, rzadziej zmieniają pracę.

Pilotażowe programy to dobry sposób na rozpoczęcie. Można zacząć od jednego działu czy zespołu, zmierzyć rezultaty po trzech miesiącach i na tej podstawie podejmować dalsze decyzje. Takie podejście minimalizuje ryzyko i dostarcza konkretnych danych do analiz.

Zarządzanie energią vs. zarządzanie czasem pracowników – podsumowanie

Zmiana podejścia z zarządzania czasem na zarządzanie energią przypomina odkrycie, że można pracować mądrzej, a nie tylko ciężej. To nie oznacza mniejszego wysiłku, ale lepsze wykorzystanie tego, co już mamy. Każdy z nas, bez względu na zawód i zajmowane stanowisko w pracy, ma swoje naturalne rytmy – jedni są najbardziej kreatywni rano, inni wieczorem. Jedni potrzebują ciszy do koncentracji, inni działają lepiej w otoczeniu ludzi.

Prawda jest taka, że nie każdy będzie tak samo produktywny w określonych godzinach i w konkretnych porach dnia. Bo nie ma przepisu na produktywność pracowników. Jest za to coś znacznie lepszego – możliwość dostosowania sposobu pracy do tego, jak naprawdę funkcjonujemy. To właśnie robią firmy, które zauważyły, że ich najlepsi pracownicy nie zawsze są tymi, którzy spędzają w biurze najwięcej czasu.

^[1] https://www.sleephealthjournal.org/article/S2352-7218(23)00204-8/fulltext

^[2] https://www.bankier.pl/amp/wiadomosc/Czterodniowy-tydzien-pracy-w-Polsce-Na-krok-decyduje-sie-branza-IT-8159027

^[3] https://kancelaria-effekti.pl/2025/03/27/4-dniowy-model-pracy-w-polsce-czy-stanie-sie-standardem/

Minimalizm w benefitach – które dodatki realnie liczą się dla pracowników w 2025 roku?

Karta sportowa leży w portfelu niewykorzystana od miesięcy. Owocowy czwartek? Może raz na miesiąc ktoś sięgnie po banana. Stół do ping-ponga zbiera kurz w kącie open space’u. Brzmi znajomo? To właśnie obraz benefitów w wielu polskich firmach – dużo hałasu, mało konkretów.

Jednak w 2025 roku coś zaczęło się zmieniać. Pracownicy przestali się ekscytować długą listą benefitów i zaczęli pytać o ich prawdziwą wartość. Pieniądze nabierają na znaczeniu, a czas staje się jeszcze cenniejszy niż wcześniej. Pora przyjrzeć się, które dodatki do pracy naprawdę mają sens.

Dodatki pieniężne ważniejsze niż owocowe czwartki

Rosnące koszty życia zmieniają sposób, w jaki pracownicy oceniają benefity. Karta podarunkowa na 400 złotych miesięcznie to konkretna ulga w budżecie domowym. Dofinansowanie obiadów? To oszczędność widoczna każdego dnia.

Dlaczego te benefity działają? Bo są namacalne. Nie trzeba się zastanawiać, czy się je wykorzysta – po prostu znikają z listy miesięcznych wydatków. To różnica między teoretyczną wartością a praktyczną korzyścią.

Firmy, które oferują vouchery zamiast konkretnych usług, dają pracownikom coś cenniejszego niż kolejny gadżet – wybór. Można wydać na to, co się naprawdę potrzebuje, nie na to, co ktoś w dziale HR uznał za atrakcyjne.

Potwierdza to najnowszy raport Up Bonus z 2025 roku, który mówi, że 37% polskich pracowników wskazuje karty podarunkowe jako benefit, na który liczą w przyszłości. To jasny sygnał, że pracownicy wolą elastyczność od narzuconych rozwiązań.

Elastyczność jako nowy standard zatrudnienia

Szukasz pracy zdalnej na liście benefitów w ogłoszeniu? Możesz jej tam nie znaleźć, ale nie dlatego, że pracodawca tego nie praktykuje, a dlatego, że to już powoli przestaje być dodatkowa korzyść. A staje się już normą. Szczególnie dla tych, którzy przez pandemię przekonali się, że można być produktywnym bez codziennych dojazdów do biura. Elastyczne godziny pracy to podobna historia.

Rodzic małego dziecka wie, ile warte są elastyczne godziny, kiedy przedszkole dzwoni o 10 rano. Osoba dojeżdżająca z drugiego końca miasta doceni możliwość rozpoczęcia pracy o 7:30 zamiast 8:00 – to różnica między staniem w korkach a spokojną podróżą.

Kodeks pracy pozwala na 24 dni okazjonalnej pracy zdalnej rocznie. To dwa dni w miesiącu – nierzadko kropla w morzu potrzeb. Firmy, które oferują więcej, mają znaczącą przewagę na rynku talentów.

Zdrowie pracowników to inwestycja w zespół

Kolejki do specjalistów w publicznej służbie zdrowia sprawiają, że szybki dostęp do lekarza stał się jednym z najważniejszych benefitów. Ale nowoczesna opieka zdrowotna to coś więcej niż podstawowe badania. To także wsparcie psychologiczne – szczególnie ważne w czasach, gdy wypalenie zawodowe dotyka coraz więcej osób. Kilka sesji z psychologiem może być warte więcej niż cała reszta pakietu medycznego.

Firmy zaczynają to rozumieć. Kompleksowe ubezpieczenia zdrowotne, które obejmują nie tylko leczenie, ale też profilaktykę i zdrowie psychiczne, to inwestycja w długoterminową produktywność zespołu. Zdrowy pracownik to pracownik obecny i zaangażowany.

Rozwój zawodowy, ale na własnych warunkach

Pracownicy chcą sami decydować o swoim rozwoju. Budżet szkoleniowy, którym można dysponować zgodnie z własnymi celami, ma o wiele większą wartość niż uniwersalne kursy. Jeden pracownik wykorzysta go na studia podyplomowe, drugi na certyfikacje branżowe, trzeci na coaching. Każdy dostaje to, czego potrzebuje do dalszego rozwoju.

System kafeteryjny, czyli personalizacja benefitów w praktyce

Najlepszym rozwiązaniem okazuje się system kafeteryjny. Pracownik dostaje określoną kwotę i może ją przeznaczyć na benefity, które oferuje firma, a które naprawdę go interesują. Młody pracownik prawdopodobnie wybierze kursy językowe i dodatkowe ubezpieczenie sportowe. Rodzic małego dziecka – dofinansowanie żłobka i dodatkowe dni opieki nad chorym członkiem rodziny. Osoba bliska emerytury – wyższe ubezpieczenie na życie i pakiet medyczny.

Bez względu na to, co wybiorą pracownicy, każdy z nich finalnie dostanie to samo – możliwość wyboru. I każdy może ten wybór wykorzystać zgodnie ze swoimi potrzebami życiowymi.

Różnice pokoleniowe, które warto znać, dając pracownikom benefity do wyboru

Pokolenie Z najbardziej ceni czas. Dodatkowe dni urlopu, możliwość wzięcia wolnego na sprawy osobiste, elastyczne godziny pracy – to dla nich najważniejsze benefity. Pieniądze też się liczą, ale wolność jest na pierwszym miejscu.

Millennialsi szukają równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Praca zdalna, elastyczność, możliwość rozwoju – to ich priorytety. To pokolenie, które chce kontrolować swoje życie, nie być jego zakładnikiem.

Starsze pokolenia bardziej cenią stabilność i bezpieczeństwo. Docenią dodatkowe ubezpieczenia, pakiety emerytalne i pewność zatrudnienia.

Nietypowe dodatki do pracy – trendy

Wśród najciekawszych trendów pojawia się opieka nad zwierzętami. Według sondażu Euromonitor International, 71% właścicieli zwierząt domowych uważa swoje zwierzęta za członków rodziny. Niemal połowa firm z listy Fortune 500 zapewnia swoim pracownikom benefit w postaci opieki weterynaryjnej lub ubezpieczenia dla psów i kotów.

W Polsce popularnością cieszą się urlopy na opiekę nad chorym zwierzakiem. To może brzmieć nietypowo, ale dla właścicieli zwierząt to bardzo praktyczne rozwiązanie.

Wsparcie w opiece nad starszymi rodzicami to kolejny trend. Starzejące się społeczeństwo oznacza, że coraz więcej pracowników musi łączyć karierę z opieką nad rodzicami. Elastyczność i wsparcie w tym obszarze stanie się cennym benefitem.

Ekologia też zyskuje na znaczeniu. Dofinansowanie komunikacji publicznej, dopłaty do rowerów elektrycznych dla zmniejszenia śladu węglowego – to benefity, które trafiają do świadomych ekologicznie pracowników.

Benefity, które nie przetrwały próby czasu

Karty sportowe? W teorii świetne, w praktyce ograniczają wybór do konkretnych obiektów. Zniżki na produkty firmy? Przydatne tylko wtedy, gdy akurat potrzebujemy tego, co firma produkuje. Owocowe czwartki i automaty z darmową kawą to miłe dodatki, ale nie wpływają na życie pracownika poza biurem. A przecież większość życia toczy się właśnie poza nim.

Problem z takimi benefitami polega na tym, że są uniwersalne w najgorszym tego słowa znaczeniu. Próbują pasować do wszystkich, więc nie pasują do nikogo w pełni.

Minimalizm trendem w  benefitach pracowniczych. Bo liczy się jakość.

Minimalizm w benefitach pracowniczych oznacza skupienie się na tym, co naprawdę ma znaczenie. Zamiast 20 różnych dodatków, które brzmią imponująco w ofertach pracy, lepiej mieć 5, które pracownicy rzeczywiście wykorzystują.

To, co naprawdę liczy się dla pracowników w 2025 roku to przede wszystkim:

• Realne wsparcie finansowe – pieniądze, które trafiają bezpośrednio do kieszeni pracownika lub zmniejszają jego wydatki.
• Elastyczność czasu i miejsca pracy.
• Kompleksowa opieka medyczna, która obejmuje leczenie, profilaktykę, dostęp do poradni specjalistycznych i wsparcie psychologiczne.
• Rozwój na własnych zasadach.
• Dodatkowe dni wolne, możliwość wzięcia urlopu na sprawy osobiste.

Jak nie zmarnować budżetu na benefity pracownicze?

Firma może wydawać fortunę na benefity, a pracownicy nadal mogą być niezadowoleni. Albo może mądrze wydać te same pieniądze i zyskać lojalny zespół. Różnica leży w podejściu – zamiast oferować wszystko wszystkim, lepiej dać konkretne rozwiązania dopasowane do indywidualnych potrzeb.

Najlepsze firmy przestały konkurować ilością benefitów. Zamiast tego pytają swoich pracowników, co naprawdę by im pomogło. I okazuje się, że odpowiedzi są prostsze, niż można by sądzić: trochę więcej czasu, trochę więcej pieniędzy na konkretne potrzeby, szybki dostęp do lekarza i możliwość rozwoju we własnym tempie. Warto wziąć to pod uwagę przy planowaniu budżetu na benefity pracownicze na kolejny rok.

Źródła:

1. Ogólnopolski Panel Badawczy Ariadna na zlecenie Up Bonus – Benefity pracownicze. Trendy w 2025 roku https://www.upbonus.pl/insights/benefity-pracownicze-trendy-w-2025-roku
2. Forbes – raport o preferencjach pokolenia Z – https://pethelp.pl/najciekawsze-benefity-pracownicze-2023/
3. Euromonitor International – Voice of the Consumer: Lifestyle Survey – https://pethelp.pl/najciekawsze-benefity-pracownicze-2023/
4. RAPORT CSR – Benefity pracownicze 2025 – https://raportcsr.pl/benefity-pracownicze-2025-co-naprawde-liczy-sie-dla-pracownikow/
5. INTER Polska – Najważniejsze trendy w benefitach pracowniczych na 2025 rok – https://hrbusinesspartner.pl/artykul/inter-polska-najwazniejsze-trendy-w-benefitach-pracowniczych-na-2025-rok

Personalizacja doświadczeń kandydatów – nowy standard w procesach rekrutacyjnych

Większość firm rekrutuje tak, jakby wszystkich kandydatów dało się zmieścić w tym samym szablonie. Jeden proces, jedna lista pytań, jedna forma komunikacji. Tymczasem kandydaci różnią się tak bardzo, jak firmy, w których chcą pracować.

Niektóre organizacje zaczęły to dostrzegać i zmieniać swoje podejście. Zamiast uniwersalnych procesów tworzą doświadczenia dostosowane do konkretnych stanowisk. Efekty tej zmiany widać w jakości zatrudnienia, czasie rekrutacji i gotowości kandydatów do przyjęcia ofert.

To nic innego jak personalizacja doświadczeń kandydatów w procesach rekrutacyjnych, która powoli staje się standardem w firmach, które chcą zatrudniać najlepszych. Na czym dokładnie polega, w jakich branżach sprawdza się najlepiej i dlaczego jest tak ważna z punktu widzenia potencjalnych pracowników? O tym dowiesz się z tego artykułu.

Jak wygląda spersonalizowana rekrutacja?

Spersonalizowana rekrutacja zaczyna się już na etapie ogłoszenia o pracę. Zamiast uniwersalnych opisów stanowisk, firmy tworzą oferty dostosowane do różnych grup kandydatów. Senior developer dostaje inne informacje niż junior, kandydat na stanowisko zdalne czyta inny opis niż osoba, która będzie pracować w biurze.

Kolejnym krokiem jest indywidualne podejście do każdego kandydata podczas rozmów kwalifikacyjnych. Te koncentrują się na rzeczywistych wyzwaniach, z jakimi kandydat będzie się mierzył w pracy, a nie na teoretycznych pytaniach typu: “jakie są twoje słabości”. Zadania rekrutacyjne odzwierciedlają prawdziwe projekty i problemy do rozwiązania w danej firmie.

Po rozmowach istotny jest konkretny feedback. I to nie tylko informacja o wyniku rekrutacji, ale też o tym, co poszło dobrze, a gdzie rekruter widzi obszary do rozwoju kandydata. Taka informacja zwrotna powinna się pojawić niezależnie od decyzji zespołu rekrutującego. Pracodawcy, którzy stawiają na spersonalizowaną rekrutację dają każdemu kandydatowi

Dlaczego firmy inwestują w personalizację doświadczeń kandydatów podczas rekrutacji?

Badania nad zachowaniami kandydatów pokazują, że większość z nich decyduje o przyjęciu oferty na podstawie doświadczeń z procesu rekrutacyjnego. Są też tacy, którzy odrzucają oferty tylko z powodu złych doświadczeń podczas rekrutacji. To jasny sygnał dla pracodawców: sposób, w jaki traktowani są kandydaci, wpływa na to, czy przyjmą pracę. Ale są też inne powody, dla których warto personalizować procesy rekrutacyjne.

Dzięki personalizacji kandydaci czują się dobrze potraktowani, a to sprawia, że szybciej podejmują decyzje. Poprawia się też jakość zatrudnienia, bo ludzie, którzy przeszli przez dopasowany proces, lepiej rozumieją, czego firma od nich oczekuje.

Warto też wspomnieć, że kandydaci oczekują regularnej komunikacji podczas procesu rekrutacyjnego. I trudno się temu dziwić, w końcu poszukują zatrudnienia, a tu każda informacja jest cenna. W rzeczywistości niewielu z nich otrzymuje aktualizacje od pracodawców. Firmy, które personalizują komunikację, wypełniają tę lukę, a  co za tym idzie, zyskują przewagę nad konkurencją.

Komunikacja jako najważniejszy element personalizacji doświadczeń kandydatów

Co istotne skuteczna komunikacja w spersonalizowanym procesie rekrutacyjnym wykracza daleko poza regularne aktualizacje o statusie aplikacji. To dopasowanie stylu, tonu i kanałów komunikacji do preferencji kandydata.

Młodsi kandydaci często wolą komunikację przez LinkedIn lub krótkie SMS-y czy maile z najważniejszymi informacjami. Z kolei starsi czują się lepiej z formalnymi rozmowami telefonicznymi czy wiadomościami mailowymi zawierającymi szczegółowe informacje o kolejnych etapach i przebiegu rekrutacji.

Personalizacja komunikacji oznacza też dostosowanie treści do konkretnej sytuacji kandydata. Osoba aktywnie poszukująca pracy ma inne potrzeby informacyjne niż ktoś, kto jest na rynku pracy pasywnym kandydatem.

W jakich branżach personalizacja rekrutacji naprawdę ma sens?

Nie każda firma potrzebuje takiego samego poziomu personalizacji. Startup z 20 osobami ma inne możliwości niż korporacja z 10 000 pracowników. Ale zasady pozostają podobne. Procesy rekrutacyjne najczęściej personalizują firmy technologiczne. W końcu konkurują o developerów, którzy mają dziesiątki ofert do wyboru. W jaki sposób? Np. dają kandydatom na stanowiska IT możliwość wyboru: rozmowa w biurze, online, a nawet spacer po parku obok siedziby firmy. Firmy finansowe i agencje kreatywne równie często personalizują swoje procesy rekrutacyjne, ale robią to poprzez dostosowanie ich do poziomu stanowisk, np. poprzez konkretne zadania rekrutacyjne.

Formy personalizacji procesów rekrutacyjnych – przykłady

• Komunikacja dostosowana do kandydata. Zamiast standardowych maili “dziękujemy za aplikację”, firmy wysyłają wiadomości odnoszące się do konkretnych doświadczeń. “Widzimy, że pracowałeś przy wdrażaniu systemu ERP w firmie podobnej do naszej” brzmi lepiej niż “twoje CV zostało przekazane do działu HR”.
• Elastyczne formy rozmów. Kandydaci mogą wybierać między rozmową w biurze lub online. Niektóre firmy zapraszają przyszłych pracowników na spacery wokół siedziby firmy lub na nieformalną kawę zamiast tradycyjnej rozmowy w sali konferencyjnej.
• Dopasowane zadania rekrutacyjne. Kandydat na stanowisko kierownika produktu analizuje studium przypadku z branży, w której wcześniej pracował. Programista aplikujący do firmy finansowej rozwiązuje zadanie związane z systemami płatności, a nie ogólne zadanie z handlu elektronicznego, co nierzadko ma miejsce w uniwersalnych procesach rekrutacyjnych.
• Elastyczność czasowa. Rodzice małych dzieci mogą umówić rozmowę po godzinach pracy lub w weekend, osoby pracujące w korporacjach dostają możliwość rozmowy w czasie lunchu. Dzięki temu kandydat, który jest zatrudniony, a chce zmienić pracę, nie musi brać dnia wolnego u obecnego pracodawcy.

Jak wykorzystać nowe technologie do personalizacji procesów rekrutacyjnych?

AI zyskuje coraz większą rolę w procesach HR, szczególnie w selekcji kandydatów, analizie danych i automatyzacji powtarzalnych zadań. Jednak prawdziwa wartość tych narzędzi ujawnia się dopiero wtedy, gdy są używane do wzmacniania ludzkich relacji, nie ich zastępowania.

Tu warto zadać sobie pytanie: jak wykorzystać technologię do stworzenia bardziej ludzkiego, spersonalizowanego doświadczenia podczas rekrutacji? Odpowiedź leży w inteligentnym rozdzieleniu ról między maszynami a ludźmi.

Maszyny doskonale radzą sobie z analizą tysięcy CV, identyfikowaniem wzorców w danych kandydatów czy automatycznym dostosowywaniem treści komunikacji do profilu odbiorcy. Ludzie są niezastąpieni w ocenie miękkich kompetencji, budowaniu relacji i podejmowaniu złożonych decyzji personalnych.

40% kandydatów czuje się niekomfortowo z AI w procesie rekrutacyjnym, a 47% uważa, że chatboty AI sprawiają, że rekrutacja wydaje się bezosobowa (2025 Candidate Experience Statistics). To sygnał, że automatyzacja bez strategii personalizacji prowadzi donikąd.

Personalizacja w rekrutacji – podsumowanie

Personalizacja w rekrutacji to nie trend, który minie za chwilę. To zmiana perspektywy — z myślenia o procesach, na myślenie o ludziach. Kandydaci bardziej zapamiętają, jak się ich potraktowało, mniej jakie pytania im zadano. Jeśli chcesz zatrudniać osoby naprawdę zaangażowane, musisz najpierw pokazać, że Ci na nich zależy.

A to zaczyna się od prostych rzeczy: rozmowy we właściwym czasie, zadania z sensem, wiadomości, która brzmi jak od człowieka, nie z automatu. Pamiętaj, że dobrze zaprojektowany, spersonalizowany proces rekrutacyjny nie musi być idealny. Musi być po prostu ludzki.

Reskilling i upskilling 2025 – jak firmy przygotowują pracowników do nowych kompetencji?

Firmy inwestują w rozwój kompetencji swoich pracowników bardziej niż kiedykolwiek wcześniej. Nie dlatego, że muszą – ale dlatego, że rynek pracy ewoluuje w tempie, którego nie było wcześniej. Automatyzacja zmienia role zawodowe, a pracownicy potrzebują nowych umiejętności.

Reskilling to przekwalifikowanie na inną pozycję w organizacji, upskilling to rozwijanie kompetencji w obecnej roli. Obie strategie mają swoje miejsce w nowoczesnym HR. Zobacz, kiedy warto je stosować i jak przygotowywać pracowników do rozwijania nowych kompetencji.

Reskilling vs upskilling – różnice, które liczą się w praktyce

Upskilling to proces rozwijania i pogłębiania umiejętności pracownika w ramach jego obecnej roli zawodowej. Celem jest zwiększenie wydajności, jakości pracy i wartości na rynku bez zmiany podstawowych obowiązków. Przykładem może być specjalista ds. marketingu, który uczy się analizy danych w Google Analytics, aby lepiej mierzyć skuteczność kampanii.

Reskilling to systematyczne przekwalifikowanie pracownika do pełnienia zupełnie nowej funkcji w organizacji. Proces obejmuje naukę kompletnie innych umiejętności i kompetencji. Przykład: asystentka administracyjna przechodzi szkolenia z obsługi systemów CRM i zostaje specjalistką ds. obsługi klienta.

Różnica ma znaczenie finansowe. Upskilling często prowadzi do awansu w ramach tej samej ścieżki kariery, podczas gdy reskilling może oznaczać całkowitą zmianę trajektorii zawodowej, a tym samym inne zarobki.

Największe programy szkoleń pracowników w 2025 roku

Globalne korporacje technologiczne inwestują miliardy w przekwalifikowanie zespołów. Już w 2024 roku jeden z gigantów technologicznych ogłosił plan przeszkolenia 50 tys. Polaków w zakresie sztucznej inteligencji. Dlaczego teraz? Bo firmy odkryły, że mają połączenie czynników idealnych dla rozwoju kompetencji: uniwersytety z silnymi wydziałami technicznymi, absolwentów pracujących w najbardziej innowacyjnych firmach świata i koszty konkurencyjne dla rynków zachodnich.

Dodatkowo na polskim rynku pracy pojawili się specjaliści z różnych krajów, w tym liczni imigranci z Ukrainy, którzy często mają wysokie kwalifikacje, ale potrzebują dostosowania kompetencji do lokalnego rynku.

Programy reskillingu i upskillingu stały się więc sposobem na podniesienie wartości wszystkich pracowników – zarówno lokalnych, jak i zagranicznych. Firmy inwestują w szkolenia, bo wiedzą, że wykwalifikowany zespół to ich największy atut konkurencyjny.

Nowe technologie w miejscu pracy – jak się przygotować

Najciekawszy trend w przemyśle to nie zastępowanie ludzi maszynami, ale uczenie ludzi współpracy z maszynami. W fabrykach operatorzy sterują robotami, które wykonują precyzyjne zadania, podczas gdy ludzie zajmują się kontrolą jakości i rozwiązywaniem problemów.

W centrach logistycznych pracownicy nie pakują już paczek. Zamiast tego programują systemy, które robią to automatycznie. Ich nowe zadanie to optymalizacja tras magazynowych i diagnostyka awarii robotów.

Ta zmiana wymaga nowych kompetencji. Podstawowa znajomość programowania staje się niemal tak ważna jak kiedyś umiejętność obsługi komputera.

Które branże najbardziej inwestują w rozwój nowych kompetencji?

• Branża IT, tradycyjnie przodująca w rozwoju kompetencji, teraz koncentruje się na umiejętnościach związanych z AI i uczeniem maszynowym. Programiści uczą się tworzenia promptów, testerzy opanowują automatyzację przy pomocy AI, a analitycy biznesowi studiują interpretację wyników algorytmów uczenia maszynowego.
• Przemysł motoryzacyjny przechodzi fundamentalną transformację związaną z elektromobilnością – mechanicy uczą się diagnostyki systemów wysokiego napięcia, a inżynierowie opanowują projektowanie baterii litowo-jonowych.
• Sektor finansowy masowo szkoli pracowników w zakresie cyberbezpieczeństwa i analizy danych. Banki potrzebują specjalistów, którzy rozumieją algorytmy oceny ryzyka i potrafią obsługiwać klientów korzystających z cyfrowych asystentów.
• Logistyka i e-commerce inwestują w automatyzację procesów magazynowych. Operatorzy wózków widłowych uczą się programowania robotów, a kierownicy zmian opanowują systemy zarządzania przepływem towarów w czasie rzeczywistym.
• Przemysł produkcyjny stawia na robotykę i predykcyjną diagnostykę maszyn. Operatorzy linii produkcyjnych przestają być tylko wykonawcami – stają się analitykami procesów, którzy rozwiązują problemy techniczne.

Umiejętności przyszłości – czego szukają pracodawcy w 2025

Myślenie analityczne i adaptacja

Listę najbardziej pożądanych nowych kompetencji otwiera myślenie analityczne, ale tuż za nim plasuje się odporność na stres i umiejętność szybkiej adaptacji. Trudno się temu dziwić. W końcu w środowisku, w którym narzędzia pracy zmieniają się średnio co pół roku, ważniejsza od konkretnej wiedzy technicznej jest umiejętność szybkiego uczenia się.

Kreatywność w erze AI

Kreatywność zyskuje na znaczeniu, szczególnie w kontekście współpracy z AI. Firmy szukają ludzi, którzy potrafią stawiać właściwe pytania algorytmom i interpretować ich odpowiedzi.

Soft skills w zautomatyzowanym świecie

Równie ważne stają się umiejętności interpersonalne – komunikacja, współpraca w zespole i zarządzanie konfliktami. Paradoksalnie, im bardziej zautomatyzowane stają się procesy, tym większe znaczenie mają relacje międzyludzkie i budowanie zaufania w zespołach.

Kompetencje cyfrowe standardem w pracy biurowej?

Podstawowa znajomość technologii cyfrowych przestała być opcjonalna. Pracodawcy oczekują umiejętności pracy z arkuszami kalkulacyjnymi, rozumienia podstaw analizy danych i obsługi narzędzi do zarządzania projektami.

Zarządzanie czasem pracy w modelu hybrydowym

Na liście pożądanych kompetencji pojawiają się też te związane z zarządzaniem czasem i priorytetami, szczególnie w środowiskach hybrydowych, gdzie pracownicy dzielą czas między biuro a pracę zdalną.

Przyszłość rozwoju kompetencji w firmach

Automatyzacja zmienia charakter pracy, ale nie eliminuje miejsc pracy w sposób, jakiego się obawiano. Zamiast tego powstają nowe role, które łączą kompetencje techniczne z umiejętnościami interpersonalnymi.

Firmy eksperymentują z nowymi formatami szkoleń. Wirtualne warsztaty, symulacje rzeczywistych sytuacji zawodowych i platformy edukacyjne proces nauki zyskują na popularności. Nauka staje się bardziej interaktywna i dostosowana do indywidualnych preferencji.

Coraz więcej organizacji wprowadza budżety rozwojowe dla pracowników – określone kwoty, które każdy może przeznaczyć na wybrane przez siebie szkolenia. To podejście zwiększa zaangażowanie i pozwala dopasować rozwój do indywidualnych ścieżek kariery.

Rozwój kompetencji w miejscu pracy stał się naturalną częścią współczesnego biznesu. Organizacje coraz częściej traktują inwestycje w szkolenia jako element długoterminowej strategii, a nie jednorazowy koszt. Dla pracowników to szansa na rozwijanie kariery w kierunku, który sami wybiorą – niezależnie od tego, czy oznacza to pogłębienie obecnych umiejętności, czy przygotowanie się do nowych ról, które powstaną dzięki automatyzacji i sztucznej inteligencji.

CSR i ESG w HR – jak działania prospołeczne wpływają na przyciąganie talentów?

Nie da się ukryć – coś zmieniło się w sposobie, w jaki postrzegamy pracę. Dla sporej części aktywnych na rynku pracy zatrudnienie to już nie tylko sposób na zarabianie pieniędzy, ale też szansa na pozytywny wpływ na społeczeństwo oraz mikro i makro klimat, którym się otaczają. Ta zmiana myślenia wywraca do góry nogami dotychczasowe podejście do rekrutacji, budowania zespołów i strategii firm. Co musi się zmienić, by organizacje przyciągały największe talenty? I czy w ogóle działania prospołeczne przedsiębiorstw w kontekście rekrutacji mają sens?

Kiedy wartości stały się walutą na rynku pracy

Współczesny rynek pracy przeżywa cichą rewolucję. Kandydaci, szczególnie z młodszych pokoleń, coraz częściej zadają pytania, które jeszcze dekadę temu mogły wydawać się nietypowe: “Jaki wpływ ma wasza firma na środowisko?”, “Jak wygląda u was różnorodność w zespołach zarządzających?”, “Czy macie programy wspierające lokalne społeczności?”.

Badania pokazują, że ponad połowa Polaków chętniej ubiega się o pracę w firmach, które angażują się w działania CSR. To pokazuje, że społeczna odpowiedzialność biznesu przestała być miłym dodatkiem do oferty pracy, a stała się jednym z ważniejszych czynników decyzyjnych.

Na arenie międzynarodowej liczby są jeszcze bardziej wymowne. Badanie Deloitte z 2025 roku ujawnia, że 70% przedstawicieli pokolenia Z i millenialsów uważa, że środowiskowe działania firmy są ważne przy wyborze pracodawcy.

Ale żeby w pełni zrozumieć tę zmianę, warto najpierw wyjaśnić, o czym właściwie mówimy, gdy używamy terminów CSR i ESG.

CSR i ESG – ewolucja odpowiedzialności biznesowej

Corporate Social Responsibility (CSR), czyli społeczna odpowiedzialność biznesu, to koncepcja, która towarzyszyła światu biznesu już od lat 50. XX wieku. CSR to miękkie działania firmy, np. praktyki i strategie, które mają na celu zwiększenie pozytywnego wpływu przedsiębiorstwa na otoczenie. Mówimy tu np. o akcjach charytatywnych, wolontariacie pracowniczym, wsparciu dla lokalnych społeczności czy programach ekologicznych.

ESG (Environmental, Social, Governance) to naturalna ewolucja CSR w kierunku bardziej ustrukturyzowanego podejścia. ESG dąży do tego, by te wysiłki korporacji były mierzalne. Próbuje przenieść CSR ze sfery czystej filantropii do konkretnego zestawu liczb.

Różnica jest fundamentalna: podczas gdy CSR często pozostawała w sferze dobrowolnych inicjatyw, ESG staje się integralną częścią strategii biznesowej. W bieżącym roku rozpoczęło się raportowanie niefinansowe oparte na dyrektywie o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, które w ciągu trzech lat obejmie prawie 4 tys. firm w Polsce. To oznacza przejście od pytania “czy chcemy być odpowiedzialni społecznie?” do “jak mierzymy i raportujemy naszą odpowiedzialność?”.

Pokolenia, które przepisują zasady zatrudnienia

Żeby zrozumieć, dlaczego CSR i ESG zyskały tak na znaczeniu, trzeba przyjrzeć się temu, kto dziś wchodzi na rynek pracy. Generacja Z i millenialsi nie tylko stanowią już znaczną część aktywnych zawodowo – zgodnie z prognozami, przewiduje się, że Gen Z i millenialsi będą stanowić 74% pracowników do 2030 roku. Co wyróżnia te pokolenia? Przede wszystkim ich podejście do pracy i wartości.

Badanie BCAA pokazuje skalę tej zmiany: 87% millenialsów i przedstawicieli pokolenia Z preferuje pracę dla organizacji zaangażowanych w solidne praktyki społecznej i środowiskowej odpowiedzialności. Jeszcze bardziej uderzające jest to, że 61% młodych respondentów stwierdziło, że będą pracować tylko dla firm, które wyraźnie i aktywnie demonstrują odpowiedzialność oraz troskę o społeczeństwo i środowisko.

Z kolei badanie Deloitte z 2024 roku pokazuje, że 46% pokolenia Z i 42% millenialsów zmieniło już pracę lub planuje to zrobić ze względu na obawy dotyczące wpływu na środowisko.

Korzyści z inwestowania w odpowiedzialność społeczną

Firmy, które poważnie traktują CSR i ESG, zyskują przewagę konkurencyjną na kilku podstawowych płaszczyznach. Te korzyści nie są jedynie teoretyczne – widać je w codziennym funkcjonowaniu organizacji, które zdecydowały się na tę drogę.

Lepszy dostęp do talentów

Badanie Deloitte pokazuje, że 59% pokolenia Z i 62% millenialsów bada wpływ środowiskowy i polityki firmy przed przyjęciem pracy. To znaczy, że już na etapie rekrutacji kandydaci filtrują oferty według kryteriów odpowiedzialności społecznej. Firmy bez jasnej strategii w tym obszarze mogą nie trafić na radar najzdolniejszych kandydatów.

Większa lojalność pracowników

Pracownicy zaangażowani w działania CSR wykazują większą lojalność wobec organizacji. Organizacje pożytku publicznego już raportują, że prawie 100% wolontariuszy zaangażowanych w zakończone projekty deklaruje chęć udziału w kolejnych, a znaczna większość osób zaangażowanych w wolontariat pracowniczy wskazuje na poprawę samopoczucia w pracy.

Wzrost produktywności

Badanie SHRM pokazuje, że 75% wykonawczych liderów uważa, iż inicjatywy ESG mają pozytywny wpływ na zaangażowanie pracowników. Pracownicy, którzy identyfikują się z wartościami firmy, są bardziej zaangażowani w swoją pracę i wykazują wyższą efektywność.

Pozytywny employer branding

Zaangażowanie w CSR to atut pracodawcy. W dobie mediów społecznościowych i platform oceniających pracodawców, pozytywny wizerunek w obszarze odpowiedzialności społecznej staje się cennym atutem rekrutacyjnym.

Na co konkretnie zwracają uwagę kandydaci?

Współczesne pokolenia pracowników mają bardzo konkretne oczekiwania względem działań ESG swoich pracodawców. Według badania SHRM kwestie środowiskowe są najważniejsze dla 54% respondentów, w porównaniu z 24% dla kwestii społecznych i 11% dla ładu korporacyjnego.

W obszarze środowiskowym pracownicy oczekują:

• Redukcji odpadów i zanieczyszczeń
• Inwestycji w efektywność energetyczną
• Dotacji na zrównoważone wybory (samochody elektryczne, panele słoneczne, transport publiczny)
• Edukacji w zakresie zrównoważonego rozwoju
• Eliminacji plastiku jednorazowego użytku w biurach

W obszarze społecznym liczy się:

• Równość szans rozwoju niezależnie od płci, pochodzenia czy orientacji
• Programy zdrowia psychicznego
• Wsparcie lokalnych społeczności
• Promowanie różnorodności i włączenia

W obszarze zarządzania ważne są:

• Transparentność i etyka działania
• Zróżnicowane zespoły zarządzające
• Regularne raportowanie postępów w realizacji celów ESG

Pułapki na drodze do społecznej odpowiedzialności

Greenwashing, czyli pozorna odpowiedzialność

Największym zagrożeniem jest tworzenie pozorów odpowiedzialności społecznej bez rzeczywistych działań. Pokolenie Z jest świadome i nieufne wobec firm, które uprawiają greenwashing (praktyka polegająca na fałszywym, lub mylącym przedstawianiu produktów/usług jako bardziej ekologicznych niż są w rzeczywistości).

Brak mierzalnych celów

ESG to nie filozofia, ale strategia biznesowa wymagająca konkretnych wskaźników. Aktualne regulacje, takie jak dyrektywa CSRD, wprowadzają obowiązek raportowania ESG dla wielu przedsiębiorstw.

Odgórne narzucanie inicjatyw

Najskuteczniejsze programy CSR powstają z autentycznego zaangażowania pracowników. Firmy powinny słuchać swoich zespołów i wspierać te działania, które mają dla nich największy sens.

CSR i ESG to inwestycja w przyszłość organizacji

Współczesny rynek pracy rozwija się w kierunku, gdzie wartości firmy stają się równie ważne, jak oferowane wynagrodzenie czy benefity. Wszystko wskazuje na to, że nie jest to przejściowy trend, ale fundamentalna zmiana w sposobie myślenia o pracy. Firmy, które zrozumieją i dostosują się do tych oczekiwań wcześniej, zyskają dostęp do najlepszych talentów na rynku. Te, które będą zwlekać, mogą odkryć, że najzdolniejsi kandydaci po prostu wybiorą innych pracodawców.

Wdrażanie strategii CSR i ESG wymaga czasu, zasobów i często zmiany priorytetów. Ale każda firma, która przeszła tę drogę, wie już jedno – inwestycja się opłaca. Nie tylko w kategoriach wizerunkowych czy rekrutacyjnych, ale w codziennym funkcjonowaniu zespołów, które czują się częścią czegoś większego niż tylko praca.

Rynek nie będzie czekał na niezdecydowanych. Kandydaci mają teraz więcej opcji niż kiedykolwiek, a ich oczekiwania tylko rosną. Te organizacje, które już dziś budują autentyczną odpowiedzialność społeczną, jutro będą miały dostęp do najlepszych talentów.

Źródła:

https://www.ey.com/pl_pl/insights/workforce/rynek-hr-na-poczatku-2024-wyzwania-i-trendy-esg-fy24

https://www.esgtoday.com/70-of-gen-z-millennials-consider-environmental-sustainability-important-in-choosing-employers-deloitte-survey/

https://www.esgtoday.com/more-than-40-of-gen-z-millennials-would-change-jobs-over-climate-concerns-deloitte-survey-finds/

https://www.shrm.org/topics-tools/news/survey-esg-strategies-rank-high-gen-z-millennials

https://happyeconews.com/millenials-and-gen-z-prioritize-esg/

https://www.csrinfo.org/blog/trendy-esg/

https://odpowiedzialnybiznes.pl/artykuly/trendy-esg-w-2024/

https://esgtrends.pl/zrownowazony-rozwoj-5-trendow-esg-na-2024-rok/